Η Παναγία στην υμνολογία των
Χριστουγέννων
του
αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Αφού έχουμε
μελετήσει ήδη μερικά τροπάρια του Ιαμβικού Κανόνα των Χριστουγέννων προχωρούμε
στο δεύτερο τροπάριο της Γ´ωδής. Η ερμηνευτική αυτή προσέγγιση των τροπαρίων
πραγματοποείται για την κατανόηση των λειτουργικών αυτών κειμένων, η οποία θα μας
βοηθήσει στην βίωση της λατρείας μας μέσα στον ναό.
Νύμφης
Πανάγνου, τόν πανόλβιον τόκον
Ἰδεῖν ὑπέρ νοῦν, ἠξιωμένος
χορός
Ἄγραυλος ἐκλονεῖτο,
τῶ ξένῳ τρόπῳ·
Τάξιν μελωδοῦσαν τε,
τῶν Ἀσωμάτων
Ἄνακτα Χριστόν, ἀσπόρως
σαρκούμενον.
Το περιεχόμενο
του τροπαρίου αυτού μας μεταφέρει στην νύχτα εκείνη της Γεννήσεως του Χριστού. Ο
χορός των βοσκών που βρισκόταν στους αγρούς, συνοδεύοντας τα ποίμνια, αξιώθηκε να ζήσει το περιβάλλον
του μυστηρίου της Γεννήσεως. Αξιώθηκαν να δουν το παράξενο της νύκτας εκείνης,
να δουν ό,τι ο νους τους δεν είχε βάλει ποτέ. Η πάναγνος Μαρία γέννησε τον
Δεσπότη Χριστό, τον μέγιστο και ανεπανάληπτο αυτόν βασιλιά (Άναξ), ο οποίος έλαβε
σάρκα, έγινε δηλαδή άνθρωπος, χωρίς σπορά, «ασπόρως
σαρκούμενον». Στον ύμνο αυτόν, όπως και σε άλλους παρόμοιους, εντοπίζεται η
άριστη γνώση των δογμάτων της Εκκλησίας από τον
υμνογράγο και κυρίως η γνώση του στο χριστολογικό δόγμα. Όλοι εκείνη την
νύχτα υμνούσαν τον δημιουργό τους. Άγγελοι και άνθρωποι! Οι άγγελοι γιατί
γέμισαν και ένωσαν με τις ουράνιες μελωδίες τον ουρανό και την γη. Οι άνθρωποι,
βοσκοί και μάγοι, γιατί προσκύνησαν με ευλάβεια το θείο βρέφος αναγνωρίζοντάς
το ως βασιλέα των βασιλευόντων. Το αντιφατικό, που παρατηρούμε στην ορθόδοξη εικονογραφία
των Χριστουγέννων, είναι ότι το βασιλικό αυτό παιδί γεννιέται όχι σε μια κούνια
αλλά σε ένα φέρετρο, και γνωρίζουμε όλοι το γιατί.
