Ὁ σύγχρονος «ὀρθολογισμός» θεωρεῖ μύθους πολλά ἀπό τά ἀναφερόμενα στά μαρτυρολόγια. Εἶναι ἀπολύτως κατανοητή ἡ στάση τῶν ἀπίστων ἤ δυσπίστων.
Ἔχοντας ἀπορρίψει τήν πνευματική διάσταση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί ἔχοντας ἐπιβάλει τήν ὑλιστική φιλοσοφία τῆς ἱστορίας στήν ἑρμηνεία τῶν ἱστορικῶν συμβάντων, διαστρεβλώνουν αὐτά, ὥστε νά χωρέσουν στήν προκρούστεια κλίνη τῆς φιλοσοφίας τους! Καί βέβαια δέν ἔχουμε τήν ἀπαίτηση νά ἀποδεχθοῦν τό θαῦμα οἱ ἄπιστοι.
Μία ὅμως σοβαρότερη προσέγγιση πρός τό μέγα θαῦμα τῆς ἐπικράτησης τῆς νέας πίστης μέσα σέ ἀγριότατους διωγμούς καί βασανιστήρια, θά διέσωζε τήν ἀξιοπρέπεια τῶν «ὀρθολογιστῶν». Διότι δέν ἦσαν μόνο «ταλαίπωροι» δοῦλοι ἐκεῖνοι πού ἀσπάστηκαν τή νέα πίστη. Ἦσαν αὐλικοί, ἀξιωματοῦχοι, δήμιοι, φιλόσοφοι (ἅγιος Ἰουστίνος), γιατροί (ἅγιος Γαληνός), καλλιτέχνες (ἅγιος Ἀρδαλίων) πλουσιότατες πόρνες (ἁγία Πελαγία).
Βέβαια ὅλοι αὐτοί προσελκύστηκαν στήν πίστη ἀπό τό παράδειγμα ἐκείνων πού ἔδιναν τότε τή μαρτυρία καί ὑφίσταντο τό μαρτύριο. Ἐμεῖς σήμερα, ἀπομακρυσμένοι ἀπό τό γνήσιο βίωμα ἐκείνων καί ἀρκετά «ὀρθολογιστές», ἐπιχειροῦμε νά πείσουμε τούς ἀρνητές μέ ἐπιχειρήματα τοῦ δικοῦ τους τύπου καί ἀγανακτοῦμε, λόγῳ ἐγωισμοῦ, ὅταν ἀποτυγχάνουμε!
Α. Π.