Ένα αρσενικό Βραχοκιρκίνεζο σε τοποθεσία στην πόλη του
Ναυπλίου, Πέμπτη 11 Ιουνίου 2015. Το αρσενικό
κιρκινέζι έχει γκρί-μπλέ κεφάλι ενώ το θηλυκό όχι. Το Βραχοκιρκίνεζο
(επιστημονική ονομασία Falco tinnunculus) είναι είδος γνήσιου γερακιού (γένος Falco), που απαντά και στον
ελλαδικό χώρο. Το είδος περιλαμβάνει 12 υποείδη.Στην Ελλάδα απαντά το υποείδος
F. t. tinnunculus (Linnaeus, 1758).
Τα βραχοκιρκίνεζα της Ευρώπης, κατά τη
διάρκεια των παγετώνων της Τεταρτογενούς Περιόδου διέφεραν ελαφρά σε μέγεθος
από το σημερινό πληθυσμό και, μερικές φορές, αναφέρονται ως παλαιοείδος
paleosubspecies F.t.atavus. Τα απολιθώματα αυτών των πτηνών, τα οποία προφανώς
ήσαν οι άμεσοι πρόγονοι των σημερινών F.t.tinnunculus (και ίσως και άλλων
υποειδών), βρίσκονται σε όλη την -τότε- μή καλυπτόμενη από πάγους Ευρώπη, από
την Πλειόκαινο Εποχή (ELMA Villanyian / ICS Piacenzian, MN16) περίπου 3
εκατομμύρια χρόνια πριν, έως τη Μέση Πλειστόκαινο (Saalian) παγετωνική Εποχή, η
οποία έληξε περίπου 130.000 χρόνια πριν, και που έδωσε τελικά τα πτηνά που ζουν
σήμερα.Το βραχοκιρκίνεζο (αναφερόμενοι στο Falco tinnunculus γενικότερα) είναι
ένα ευρύτατα διαδεδομένο είδος, που απαντά σε ολόκληρο σχεδόν τον Παλαιό Κόσμο.
Μάλιστα, τελευταίες αναφορές δείχνουν ότι, υπάρχει πιθανότητα αποίκησης νέων,
πολύ απομακρυσμένων περιοχών, όπως στη Μικρονησία, αλλά θα χρειαστεί καιρός
μέχρι να εξακριβωθεί εάν πρόκειται για μόνιμα άτομα ή τυχαίους, περιπλανώμενους
επισκέπτες. Στην Ελλάδα το βραχοκιρκίνεζο απαντά καθ’όλη τη διάρκεια του έτους,
ως επιδημητικό πτηνό. Επειδή, όμως, η χώρα αποτελεί μεταναστευτικό πέρασμα προς
την Αφρική, υπάρχει ανάμιξη πληθυσμών, είτε πρόκειται για άτομα που παραμένουν
μονίμως εδώ, είτε για μεταναστευτικά πουλιά βορειότερων περιοχών που έρχονται
να φωλιάσουν στη χώρα. Το βραχοκιρκίνεζο είναι από τα κοινότερα και ευκολότερα
προσαρμόσιμα γεράκια της ελληνικής πανίδας. Πρόκειται για πτηνό των πεδινών και
ανοιχτών οικοτόπων, όπως οι ερεικώνες,οι θαμνώδεις εκτάσεις και ελώδεις
περιοχές. Δεν απαιτεί δάση, εφόσον υπάρχουν εναλλακτικές για κούρνιασμα και
φωλιές, όπως πέτρες ή κτίσματα. Ευδοκιμεί εύκολα σε άδενδρες περιοχές, όπου
υπάρχουν άφθονα ποώδη φυτά και θάμνοι για να υποστηρίξουν έναν πληθυσμό
θηραμάτων.Επίσης, τα βραχοκιρκίνεζα προσαρμόζονται εύκολα στην ανθρώπινη
παρουσία (γεγονός που τους κοστίζει ακριβά, πολλές φορές), όσο υπάρχουν
επαρκείς εκτάσεις βλάστησης, και μπορεί ακόμη και να βρεθεί σε υγρότοπους,
χερσότοπους και άγονα μέρη, σε υψόμετρα από τη θάλασσα μέχρι τις υψηλότερες
οροσειρές.
