ΝΑΥΠΛΙΟ-ΚΑΜΠΙΕΣ
Κάμπια
ονομάζεται η προνύμφη των Λεπιδοπτέρων Εντόμων, στάδιο που προηγείται της
χρυσαλίδας και της πεταλούδας. Ο όρος αναφέρεται επίσης στις προνύμφες
ορισμένων Υμενοπτέρων και Μηκοπτέρων. Το σώμα της κάμπιας είναι μαλακό,
κυλινδρικό και επίμηκες, σκεπασμένο συχνά με χνούδι με έντονα χρώματα. Έχει 6
ζεύγη κοντών θωρακικών ποδιών, αρκετά κοιλιακά ψευδοπόδια και κοντές κεραίες.
Με το μασητικό όργανο στην περιοχή του στόματος, η κάμπια τρώει με λαιμαργία
φύλλα, συνήθως ενός συγκεκριμένου φυτού, και μπορεί να καταστρέψει τις
καλλιέργειες. Ζει μοναχικώς μέχρι να κλειστεί στο κουκούλι, όπου θα
μεταμορφωθεί σε χρυσαλλίδα .Το επιστημονικό τους όνομα είναι Thaumatopoea
pityocampa. Οι φωλιές τους (κουκούλια) κρέμονται στα κλαδιά των πεύκων και
θυμίζουν μεγάλες μπάλες από μπαμπάκι.
Οι κάμπιες
είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στα αρπακτικά. Για τον λόγο αυτό έχουν αναπτύξει έναν
αποτελεσματικό μηχανισμό άμυνας. Στις τρίχες της πλάτης τους παράγεται η
πρωτεΐνη thaumatopein (το αλλεργιογόνο), που όταν έρχεται σε επαφή με το θύμα
τους ευθύνεται για την οξεία απελευθέρωση ισταμίνης. Η ισταμίνη ευθύνεται για
την αλλεργική αντίδραση που μπορεί να προκληθεί σε ζώα και ανθρώπους.
Στην Ισπανία,
θεωρούνται ο δεύτερος μεγαλύτερος εχθρός των πεύκων μετά τις δασικές πυρκαγιές.
Έχουν μαύρο
δέρμα και κεφάλι, κόκκινες τρίχες κατά μήκος της πλάτης και γκρίζες στα πλευρά
τους.
Αντέχουν στο
κρύο, ακόμα και σε θερμοκρασίες κάτω από 0° C. Τα μεταξωτά κουκούλια-φωλιές
λειτουργούν ως «ηλιακό καλοριφέρ», παρέχοντας την θερμοκρασία που απαιτείται
για την ανάπτυξή τους στο στάδιο της προνύμφης (κάμπια).
Κάθε θηλυκό
(με τη μορφή νυχτοπεταλούδας) εναποθέτει περισσότερα από 300 αυγά μέσα σε
μεταξωτές θήκες. Οι νεαρές προνύμφες εμφανίζονται 30‐
45 ημέρες μετά. Μόλις μεγαλώσουν σε μέγεθος αρχίζουν να υφαίνουν κουκούλι και
να προστατεύονται μέσα σε αυτό από τις καιρικές συνθήκες και τους φυσικούς
εχθρούς.
Κάθε κουκούλι
φιλοξενεί κατά μέσο όρο 100 κάμπιες ενωμένες μεταξύ τους με μια μόνο κλωστή του
μεταξιού.
Όσο
παραμένουν επάνω στο δέντρο, βγαίνουν από τη φωλιά το βράδυ, σε πομπή (ενωμένες
μεταξύ τους με μια μεταξωτή κλωστή), σε αναζήτηση πευκοβελόνων από τις οποίες
τρέφονται αποκλειστικά, σε αυτό το στάδιο.
Καταναλώνουν
μεγάλη ποσότητα πευκοβελόνων και αυτό μπορεί να στρεσάρει ιδιαίτερα τα νεαρά
πεύκα.
Επιστρέφουν
στη φωλιά τους, χρησιμοποιώντας ως οδηγούς τα νήματα από μετάξι που άφησαν πίσω
τους. Σπάνια εγκαταλείπουν το πεύκο που φιλοξενεί τη φωλιά τους και μόνο για
την αναζήτηση τροφής.
Η τελική
πομπή (λιτανεία) κατεβαίνει στο έδαφος από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούλιο, αφού
οι προνύμφες ολοκληρώσουν πέντε προνυμφικά στάδια και επηρεάζεται από τις
τοπικές κλιματικές συνθήκες (όσο θερμότερο το κλίμα, τόσο νωρίτερα εμφανίζονται
οι πομπές).
Το ένστικτο
της ταφής ενεργοποιείται όταν η θερμοκρασία φθάνει τους 20ºC. Η ομάδα αφήνει το
πεύκο το πρωί, προς αναζήτηση της κατάλληλης θέσης «νύμφωσης» στο έδαφος,
καθοδηγούμενη πάντα από ένα θηλυκό άτομο. Αναζητούν το κατάλληλο έδαφος για να
θαφτούν (συνήθως ελαφρύ, ηλιόλουστο και αφράτο χώμα, ώστε να διευκολύνεται η
διείσδυσή τους σε βάθος 5‐20 εκατοστών) ή σέρνονται κάτω από
πυκνό φύλλωμα.
Η νύμφωση
συνήθως διαρκεί 4‐5 μήνες. Μετά από μερικές μέρες
αδράνειας, οι προνύμφες απαλλάσσονται από το παλιό τους δέρμα και γίνονται
χρυσαλλίδες. Μέσα στο σώμα της κάθε χρυσαλλίδας, γίνεται η μεταμόρφωση σε
νυχτοπεταλούδα. Όταν ολοκληρωθεί η αναδόμηση των εσωτερικών οργάνων, η
πεταλούδα εγκαταλείπει το δέρμα της νύμφης και μπορεί να πετάξει για να
ζευγαρώση και έτσι αρχίζει ένα νέο βιολογικό κύκλο, μια νέα γενιά.
Η διάρκεια
του βιολογικού κύκλου είναι, συνήθως, μονοετής. Υπάρχει όμως περίπτωση να
διαρκέσει 2, 3 ή και 4 ακόμα χρόνια.
