Του Τόλη Κοϊνη
Το Πάσχα το 1821 έπεφτε στις 10 του Απρίλη. Ήταν μια από τις πιο άτυχες ημέρες για τους Έλληνες. Είχαν προηγηθεί η φυγή των Τούρκων από το Άργος, η ενέδρα στους Τούρκους στη Δαλαμανάρα, η δημιουργία του στρατοπέδου στο Κατσίγκρι και η εμφάνιση δυο πλοίων με υψωμένη την σημαία της Επανάστασης στα ανοιχτά του Αργολικού.
Οι Τούρκοι προσπάθησαν να αντιδράσουν ατομικά. Στις 8 ή 9 του Απρίλη ξεκίνησαν με βάρκες από το Ανάπλι για να πάνε στους Μύλους και να φέρουν αλεύρι. Μόλις ανοίχτηκαν λίγο από το Μπούρτζι, είδαν ότι τα Ελληνικά πλοία έρχονταν προς το μέρος τους. Αμέσως, άλλαξαν κατεύθυνση και για ασφάλεια ξαναμπήκαν στο Λιμάνι.
Η Τουρκική φρουρά της πόλης μας αποτελείτο: από έναν «ορτά» Γενίτσαρων, έναν μεγάλο αριθμό Τουρκαλβανών μισθοφόρων (λουφετζήδες) και πολλούς ντόπιους Τούρκους, οι οποίοι εθελοντικά είχαν ταχθεί κάτω από τις διαταγές του Πασά, Σελήμ Μεχμέτ. Οι δυο ομάδες ήταν εμπειροπόλεμες, η τρίτη αποτελείτο από άντρες που ήταν αποφασισμένοι για όλα, γιατί έβλεπαν τους πρώην δούλους τους να απαλλοτριώνουν τις περιουσίες τους.
Η αποτυχία σιτισμού ξεσήκωσε την Τουρκική κοινή γνώμη της πόλης μας. Έπρεπε να αντιδράσουν. Να βγουν από τα τείχη και να αναμετρηθούν με τους «κλέφτες».
Οι Έλληνες μαζωμένοι στο Κατσίγκρι , γιόρταζαν το Πάσχα για πρώτη φορά στη ζωή τους χωρίς κανέναν περιορισμό. Κοπάδια που ανήκαν σε Τούρκους φεουδάρχες, έπαιρναν τον δρόμο για την σούβλα. Κρασί που ανήκε στα πρώην αφεντικά τους έρρεε άφθονο. Περιφερόμενοι μουσικάντες είχαν ακολουθήσει τούτο το ασύντακτο στράτευμα. Γλέντι μέχρις εσχάτων…
Δεν είδαν ότι Τούρκοι πεζοί είχαν γλιστρήσει από τα τείχη και είχαν εξοντώσει προωθημένες φρουρές (όσες είχαν μείνει στη θέση τους και δεν ήταν στο πανηγύρι). Δεν μπόρεσαν να μαζευτούν, όταν είδαν το Τουρκικό ιππικό να καλπάζει προς τις θέσεις τους. Έμειναν μόνο κάποιοι καλόγηροι από το μοναστήρι του Αυγού με τον ηγούμενό τους… Αυτοί κρατούσαν την εγκράτεια, που επέβαλε το σχήμα τους και δεν είχαν γίνει … «λούτσα». Ο ηγούμενος ήταν ένα μορφωμένος Αρχιμανδρίτης, από καλή οικογένεια του Κρανιδίου, ο Διονύσιος Βούλγαρης. Μερικές ημέρες πιο πριν είχε μαζέψει τους συμπατριώτες του, σε έναν ογκόλιθο στον δρόμο Κρανιδίου-Κοιλάδας και μαζί με τον παπά Αρσένη Κρέστα ευλόγησαν τα όπλα και έδωσαν το σύνθημα για την «εκστρατεία» στο Ναύπλιο. «Γκουρ ι Βιτόρεσε» στην Αρβανίτικη ντοπιολαλιά, δλδ η «Πέτρα της Νίκης», έμεινε γνωστή από τότε η τοποθεσία (η Αγια Λαύρα της Αργολίδας).
Έσωσαν την κατάσταση. Συγκράτησαν τους Τούρκους, αλλά έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Τα κεφάλια τους τα έφεραν μακάβριο τρόπαιο οι Τούρκοι μαζί τους. Τα κρέμασαν για διακόσμηση στην Πύλη της Ξηράς… Μαζί με το γιαταγάνι που είχαν εκεί κρεμασμένο από το 1715… Έφεραν και αιχμαλώτους, για να τους χρησιμοποιήσουν για δούλους… Εκτός από έναν… τον έλεγαν Γιώργη Λεμπέση και ήταν από την Ερμιόνη… Τον περίμενε απαίσιος θάνατος… τον παλούκωσαν και τον άφησαν να αργοπεθάνει …
Αυτά για να τα δούνε οι άλλοι αιχμάλωτοι και να υποταχθούν στην μοίρα του δούλου.
Βασική αιτία της ήττας ήταν ότι δεν υπήρχε ενιαία διοίκηση. Κάθε χωριό – για να μην πούμε και κάθε σόι – είχε ξεκινήσει με δικό του καπετάνιο και με δική του σημαία. Ο παπα Θοδώσης από του Τζαφέρ Αγά με τον ηγούμενο του Καρακαλά προσπάθησαν να στήσουν μια επιμελητεία… έλειπε όμως ο στρατιωτικός αρχηγός που θα επέβαλε πειθαρχία, θα συντόνιζε τις κινήσεις και θα εκπονούσε σχέδιο δράσεων.
Η χαρά των Τούρκων δεν κράτησε πολύ. Οι Σπετσιώτες πήραν με καταδρομή τους Μύλους. Αποβιβάστηκε εκεί η Μπουμπουλίνα. Κατέφθασε στο Άργος ο Παπαφλέσσας. Εν πομπή και οργάνοις η Καπετάνισσα μπήκε στο Άργος. Μέσα στον γενικό ενθουσιασμό ορίστηκε η «καγκελαρία» (Ο Παπαφλέσσας εκτός από λαοπλάνος, παλικάρι, παπάς και γυναικάς ήξερε και από δημοκρατικές διαδικασίες), ορίστηκε στρατοπεδάρχης στο Κατσίγκρι ο Στάϊκος Σταϊκόπουλος και ανακαταλήφθηκε το χωριό και συνεχίστηκε η πολιορκία.
ΥΓ1: Ψάχνοντας το διαδίκτυο, εντόπισα αρκετά λαθάκια… π.χ. γράφεται ότι ο ηγούμενος σκοτώθηκε στους Μύλους (φαίνεται στον γράψαντα δεν άρεσε το Κατσίγκρι). Γράφεται ότι ο Διονύσιος ξεκίνησε την Επανάσταση σφάζοντας κάποιους Τούρκους από το ιεροδιδασκαλείο του Άργους, δλδ. Τον Μεντρεσέ που υπήρχε δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο στο Άργος… δεν προκύπτει από καμία πηγή, είναι προφορική παράδοση που την κατέγραψε, μετά από 140 χρόνια, ο συγχωρεμένος Δεσπότης της Κορινθίας Παντελεήμων (αυτός που με την διαθήκη του καταράστηκε το ποίμνιό του!!!!). Τέλος ότι ο παπαΑρσένης Κρέστας διορίστηκε από τους μεγαλοπλοιοκτήτες της Ϋδρας στρατιωτικός αρχηγός των Κρανιδιωτών και μάλιστα την 25 Μαρτίου 1821…. Μόνο που οι φερόμενοι ότι υπέγραψαν τον διορισμό εκείνη την ημέρα ήταν κατά της εξέγερσης…
