Ο Δήμος Ναυπλιέων και ο ΔΟΠΠΑΤ στα πλαίσια των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τίμησαν το πρωί της 19ης Απριλίου 2021 τους Φιλέλληνες που αγωνίστηκαν και έδωσαν ακόμη και την ζωή τους κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.
Την επιμνημόσυνη δέηση τέλεσε ο Πολωνός Ιερέας π. Ryszard Karapuda παρουσία του Δημάρχου Ναυπλιέων Δημήτρη Κωστούρου, της Πρόεδρου του ΔΟΠΠΑΤ Μαρίας Ράλλη, της Προέδρου της Επιτροπής Τουριστικής Ανάπτυξης του Δήμου Ναυπλιέων Νάντιας Αναστασίου, του Προέδρου του Ναυπλιακού Ιδρύματος Ι. Καποδίστριας Κωνσταντίνου Χελιώτη, του κ. Παναγιώτη Μπούκουρη και λίγων ατόμων από την καθολική κοινότητα του Ναυπλίου.
Στη συνέχεια έγινε κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των Φιλελλήνων, που δεσπόζει στο μέσο της ομώνυμης πλατείας στο λιμάνι του Ναυπλίου.
Η 19η Απριλίου, ημέρα θανάτου του λόρδου Βύρωνα, καθιερώθηκε με προεδρικό διάταγμα ως Ημέρα Φιλελληνισμού ύστερα από σχετική πρόταση του τότε Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Δημητρίου Σιούφα. 
Με τον όρο Φιλέλληνες έμειναν γνωστοί πολίτες και στρατιωτικοί κυρίως από την Ευρώπη που βοήθησαν στην προετοιμασία και στην ευτυχή εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης του 1821 είτε μέσω της συμμετοχής τους στις πολεμικές επιχειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης, είτε με άλλες δράσεις που σκοπό τους είχαν να προβάλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό.
Περίπου 1.500 Φιλέλληνες συμμετείχαν στους αγώνες για την απελευθέρωση της Ελλάδος. Ο ένας στους τρεις σκοτώθηκε σε μάχη ή πέθανε από κακουχίες. Οι χώρες με τους περισσότερους Φιλέλληνες ήταν οι: Αγγλία, Ελβετία, Σουηδία, Κάτω Χώρες, Δανία, Πολωνία, Ιταλία, Ρωσία, Ισπανία, Γερμανία, Ινδία, Βαλκάνια. Σημαντικότερος όλων ήταν ο Λόρδος Βύρων.
Ο ποιητής και φιλέλληνας Λόρδος Βύρων υπήρξε υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένας από τους πρώτους που ύψωσαν τη φωνή τους κατά της κλοπής των γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν. Στην ποίηση του περιέχονται ισχυρά μηνύματα κατά των φυλετικών διακρίσεων, εναντίον κάθε τυραννίας και υπέρ της ελευθερίας σε όλο τον κόσμο. Αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για την εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδος συνδυάζοντας τον φιλελληνισμό με την υπεράσπιση οικουμενικών αξιών. Είναι μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές της Επανάστασης του 1821 και εθνικός ευεργέτης. Δίκαια φέρει τον τίτλο «Πολίτης του κόσμου». Όταν πέθανε, λόγω προβλημάτων υγείας στο Μεσολόγγι, το πένθος ήταν βαρύ. Ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του (Ωδή εις τον θάνατο του λόρδου Μπάιρον). Ο Χαρίλαος Τρικούπης στον επικήδειο για το λόρδο Βύρωνα γράφει: «Αυτός του οποίου κλαίομεν τον θάνατο απαρηγόρητα, είναι ο άνθρωπος ο οποίος έδωκε το όνομα του εις τον αιώνα μας. Εγκωμιάζει τον ποιητή του αιώνος μας όλη η σοφή Ευρώπη και θέλει τον εγκωμιάσουν όλοι οι αιώνες επειδή γεννήθηκε δια όλην την Ευρώπην και δια όλους τους αιώνας».
Λόρδος Βύρων (1788-1824)
« Έδωσα στην Ελλάδα τον καιρό,
την υγεία μου, την περιουσία μου
και τώρα της δίνω τη ζωή μου»
Λόρδος Βύρων (1788-1824)
Έτσι ο Φιλελληνισμός αναδεικνύεται ως διαχρονικό ρεύμα στην ιστορία που τροφοδοτείται από την πνευματική ακτινοβολία του ελληνισμού και βοήθησε στην ηθική δικαίωση και ψυχολογική ενίσχυση των Ελλήνων επαναστατών και του αγώνα τους.
Το παλαιότερο μνημείο Φιλελλήνων της Ελληνικής Επαναστάσεως στεγάζεται στον καθολικό ναό Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Ναύπλιο.
Η ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στο Ναύπλιο χρονολογείται από την εποχή της Φραγκοκρατίας (1212-1389), όταν στην θέση αυτή υπήρχε μία γυναικεία μονή του Δυτικού δόγματος. Όταν το Ναύπλιο ήταν υπό τουρκική κυριαρχία, η χήρα του Αγά Πασά, Φάτμε, φέρεται πως ανήγειρε ένα τέμενος στην θέση της κατεστραμμένης μονής, στη μνήμη του αποθανόντος συζύγου της. Μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας και με τη μεσολάβηση του βασιλιά Όθωνα, το 1839 ο Δήμος Ναυπλίου παραχώρησε το τέμενος στην Καθολική Εκκλησία. Ο Όθωνας αφιέρωσε το ναό στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, σε ανάμνηση της μεταμόρφωσης της Ελλάδας μετά την απελευθέρωσή της από τους Οθωμανούς. Βορειοδυτικά του ναού υπάρχει υπόγεια θολωτή κρύπτη, βάθους 3μ., προγενέστερη του τεμένους, στην οποία το 1839 συγκεντρώθηκαν τα οστά των φιλελλήνων.
Ο καθολικός ναός στο Ναύπλιο λειτουργεί συνεχώς από το 1839 μέχρι τις ημέρες μας και εξυπηρετεί καθολικούς από την Πελοπόννησο και τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή. Οι Πολωνοί κάτοικοι αποτελούν μια μεγάλη ομάδα πιστών, και ο ποιμενάρχης τους είναι ο Πολωνός εφημέριος, π. Ryszard
Πλατεία Φιλελλήνων
Στην πλατεία αυτή βρισκόταν ο βενετσιάνικος προμαχώνας της Αγίας Τερέζας, ο οποίος μετονομάστηκε αργότερα σε προμαχώνα του Μόσχου, και κατεδαφίστηκε το 1866.
Στην πλατεία αυτή βρισκόταν ο βενετσιάνικος προμαχώνας της Αγίας Τερέζας, ο οποίος μετονομάστηκε αργότερα σε προμαχώνα του Μόσχου, και κατεδαφίστηκε το 1866.
Το μνημείο των Φιλελλήνων, που δεσπόζει στο μέσο της πλατείας, ανεγέρθηκε το 1903, στη μνήμη των Γάλλων φιλελλήνων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.
Το μνημείο, που έχει τη μορφή αναθηματικής στήλης από γκρίζο μάρμαρο, στον αγαπητό για την εποχή τύπο του οβελίσκου, σχεδιάστηκε στο Παρίσι, αλλά κατασκευάστηκε στην Αθήνα στο μαρμαρογλυφείο του Ιωάννη Χαλδούπη. Στην υπερυψωμένη βάση του οβελίσκου, στη μία πλευρά, υπάρχει ανάγλυφη παράσταση σε λευκό μάρμαρο, με τις προσωποποιήσεις της Ελλάδας και της Γαλλίας, με τις μορφές της Αθηνάς και της Δημοκρατίας αντίστοιχα, ενώ στην ανατολική πλευρά της βάσης υπάρχει αναθηματική επιγραφή που μνημονεύει τους μεγάλους Γάλλους Φιλέλληνες, τον στρατάρχη Μεζόν, τον στρατηγό Φαβιέρο και τον ναύαρχο Δεριγνύ, αλλά και όλους τους ναύτες και στρατιώτες της Γαλλίας που αγωνίστηκαν για την ελληνική Ανεξαρτησία.
Στη βορειοανατολική πλευρά της πλατείας, στην οδό Βασιλέως Όθωνος, υπάρχει ένα σημαντικό διώροφο νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα, που ανήκε στην γνωστή για τις δωρεές της στην πόλη οικογένεια Ιατρού. Εδώ στεγαζόταν από το 1972 το Δημαρχείο της πόλης μέχρι τη μεταφορά του στην πλατεία Τριών Ναυάρχων.
