Από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς οργανισμούς στη χώρα μας, με αίθουσες ζηλευτές σε ολόκληρη την Ευρώπη, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ανοίγει και πάλι τις πύλες του για να προσφέρει στο κοινό μοναδικές εκδηλώσεις, είτε στους χώρους του, όπως στον υπέροχο Κήπο του, είτε έξω από αυτούς.
Στο τιμόνι του Μεγάρου βρέθηκε, λίγο πριν από την πανδημία, ο Γιάννης Βακαρέλης, μια ήρεμη δύναμη, ένας πιανίστας με περγαμηνές, με διεθνή παρουσία, απόλυτος γνώστης της σοβαρής μουσικής και όχι μόνο, «ψυχή» του Φεστιβάλ Ναυπλίου, που κλείνει επίσης φέτος τα τριάντα του χρόνια, όπως και το Μέγαρο Μουσικής.
Καλλιτέχνης με όραμα και ιδέες, ο Γιάννης Βακαρέλης κράτησε ζωντανό το Μέγαρο εντός της πανδημίας και την επαφή του Οργανισμού με το κοινό. Τώρα που οι χώροι πολιτισμού ανοίγουν και πάλι, ο Γιάννης Βακαρέλης μίλησε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής για τις δύο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις, που οργανώνει το Μέγαρο Μουσικής στις 6 Ιουνίου στους Δελφούς, με τον σταρ του πόντιουμ Θεόδωρο Κουρεντζή, και στις 14 Ιουνίου στο Ηρώδειο με τον Ζούμπιν Μέτα, αλλά και για το μέλλον του Οργανισμού και το όραμά του γι’ αυτό.
«Για τον Μπετόβεν»
«To Μέγαρο Μουσικής οργανώνει στις 6 Ιουνίου το ελληνικό σκέλος μιας πανευρωπαϊκής γιορτής, που είναι αφιερωμένη στον Μπετόβεν», λέει ο Γιάννης Βακαρέλης στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.
«Η πρωτοβουλία ανήκει στο γαλλογερμανικό κανάλι Arte, το οποίο θα αναμεταδώσει ζωντανά στις 6 Ιουνίου τις 9 συμφωνίες του Μπετόβεν από 9 ευρωπαϊκές πόλεις. Η πρόσκληση και, αν μου επιτρέπεται, η πρόκληση για το Μέγαρο είναι να οργανώσει τη συναυλία στην Ελλάδα με τον εξαιρετικό Θεόδωρο Κουρεντζή να διευθύνει την ορχήστρα του MusicAeterna στην 7η Συμφωνία του Μπετόβεν. Από κοινού αποφασίστηκε η συναυλία να γίνει στο Αρχαίο Θέατρο των Δελφών, έναν μαγικό χώρο υψηλού συμβολισμού, και αυτό γίνεται εφικτό με τη συνδρομή της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ, του ΚΑΣ και της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά. Ο σχεδιασμός αυτού του project ξεκίνησε περίπου στις αρχές του έτους, σε μια σκοτεινή ακόμα περίοδο όπου η πανδημία κάλπαζε. Παρ’ όλα αυτά, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη το προσεγγίσαμε ως ένα μήνυμα ελπίδας. Θέλουμε αυτή η ημέρα να είναι ημέρα γιορτής αφιερωμένη όχι μόνο στον μεγάλο μουσουργό, αλλά αφιερωμένη σ’ όλους τους Ευρωπαίους που δοκιμάστηκαν από αυτήν την πρωτόγνωρη συνθήκη που βιώσαμε. Το θεωρώ επίσης και ως το εναρκτήριο λάκτισμα των πολιτιστικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα».
Μιλάμε, βέβαια, για ζωντανή μετάδοση από έναν εμβληματικό τόπο. Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά αυτού του τρόπου σε σχέση με τη ζωντανή επαφή με το κοινό;
Να σημειώσουμε ότι η συναυλία του Θ. Κουρεντζή στους Δελφούς είναι σχεδιασμένη για τηλεοπτική αναμετάδοση χωρίς κοινό. Το κυριότερο πλεονέκτημα μιας τηλεοπτικής παραγωγής είναι, φυσικά, η απήχηση σ’ ένα τεράστιο κοινό πέρα από γεωγραφικά σύνορα και η διαχρονικότητα που μπορεί να αποκτήσει, καθώς καταγράφεται για πάντα. Στα κατά, σίγουρα συγκαταλέγεται η απουσία της σύνδεσης του κοινού με τον καλλιτέχνη, αυτής της αμφίδρομης και ζωτικής σημασίας σχέσης.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, επίσης, είναι μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας να προβληθεί μέσα από ένα υψηλού επιπέδου μουσικό γεγονός με καταπληκτικούς συντελεστές από έναν τόσο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο που ούτε όσοι ζούμε στην Ελλάδα δεν έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε συχνά.
Το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει και τις 9 συναυλίες σε ζωντανή αναμετάδοση στον Κήπο του Μεγάρου στις 6 Ιουνίου από τις 14:00 μέχρι τις 23:00, η είσοδος θα είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας.
Πώς βλέπετε αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας με το κοινό εσείς που είστε ο ίδιος καλλιτέχνης; Θα μπορούσατε να παίζετε πιάνο και το κοινό να σας παρακολουθεί ζωντανά από κάπου μακριά, μέσω Διαδικτύου;
Μόνο σε εξαιρετικά ιδιάζουσες περιπτώσεις όπως αυτές που ζούμε. Πάντως, ως καλλιτέχνες είμαστε συνηθισμένοι σε live τηλεοπτικές αναμεταδόσεις, όπου, πέρα από τους 2.000 θεατές εντός μιας αίθουσας, μας παρακολουθούν πολλές χιλιάδες κόσμου από άλλα μέρη.
Κατά τη διάρκεια της καραντίνας το Μέγαρο Μουσικής έβαλε στο πρόγραμμά του μεταδόσεις σημαντικών συναυλιών από το αρχείο του. Θεωρείτε ότι αυτό ήταν μια διέξοδος για έναν τόσο σημαντικό Οργανισμό όπως το Μέγαρο Μουσικής;
Η διαδικτυακή μας παρουσία κατά την περίοδο της καραντίνας ήταν η μόνη διέξοδος. Με το δεύτερο κύμα, όμως, και εφόσον μας το επέτρεπαν τα πρωτόκολλα ασφαλείας, δώσαμε προτεραιότητα στο να πραγματοποιηθούν οι συναυλίες των Ελλήνων σολίστ και μουσικών συνόλων, καθώς θέλαμε να υποστηρίξουμε έμπρακτα τους καλλιτέχνες που δοκιμάζονται όλη αυτήν την περίοδο. Δείξαμε, επίσης, ότι το Μέγαρο είναι παρόν, ενώ η εμπειρία αυτή θα μας αφήσει μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Εύχομαι στο άμεσο μέλλον η χρήση της τεχνολογίας και η αναμετάδοση των παραγωγών μας διαδικτυακά να είναι συμπληρωματικές των συναυλιών μας με ζωντανό κοινό και όχι υποχρεωτικές!
Αναλάβατε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Μεγάρου Μουσικής λίγο πριν από την πανδημία. Αυτό σας έκανε να περικόψετε το όραμά σας, να το προσαρμόσετε στις συνθήκες ή να του δώσετε… αναβολή για αργότερα;
Το όραμα υπήρξε και υπάρχει από την αρχή. Είναι αυτή η όχι και τόσο ευχάριστη άσκηση του να το αναβάλλεις ή να το προσαρμόζεις με τις καταστάσεις που αναγκάστηκα να κάνω. Πιστεύω ότι η προσαρμογή είναι χρήσιμη στη ζωή (άλλωστε, τα είδη που προσαρμόστηκαν ανά τις χιλιετίες είναι και αυτά που επέζησαν).
Πώς είναι τα οικονομικά του Μεγάρου Μουσικής σήμερα; Ποιο θεωρείτε ότι είναι το κύριο πρόβλημά του;
Περνάμε μια δύσκολη περίοδο, αλλά και εδώ ξαναλέω ότι προσαρμοζόμαστε για να προσφέρουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Πιστεύω όμως ότι οι καλύτερες μέρες είναι μπροστά μας.
Πιστεύετε ότι είναι σωστά τα μέτρα που πάρθηκαν κατά της πανδημίας στους φορείς του πολιτισμού;
Δε νομίζω ότι υπήρχαν εναλλακτικές λύσεις με την τεράστια μεταδοτικότητα του ιού που υπήρχε παντού. Δεν πιστεύω ότι ο οποιοσδήποτε εχέφρων άνθρωπος θα μπορούσε να επιλέξει μεταξύ θανάτου και φυσικής παρουσίας στις αίθουσες.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το Μέγαρο Μουσικής, ποιος ο στόχος που βάζετε πλέον;
Κατ’ αρχάς, ελπίζω από το φθινόπωρο να είμαστε σε θέση να υποδεχτούμε και πάλι το κοινό στις αίθουσες του Μεγάρου. Οι παρατεταμένοι περιορισμοί που μας επιβλήθηκαν με τα διάφορα πρωτόκολλα ασφαλείας που ακολουθήσαμε και ακολουθούμε δημιούργησαν στους ανθρώπους μικρά τραύματα. Η μουσική και ο πολιτισμός έχουν την ευεργετική ικανότητα να επουλώνουν τις όποιες αμυχές. Θέλω να πιστεύω ότι ο φιλόδοξος καλλιτεχνικός προγραμματισμός της ερχόμενης περιόδου θα εμπνεύσει τον κόσμο να επιστρέψει με ασφάλεια στις αίθουσες του Μεγάρου.
Είναι πρόκληση να ηγείστε ενός τέτοιου φορέα σε μια τόσο δύσκολη εποχή;
H ερώτησή σας ήδη εμπεριέχει την απάντησή μου! Σε αυτούς τους καιρούς η δυνατότητα μιας δημιουργικής έκρηξης είναι ότι χρειάζεται για να καλυφθεί το κενό που όλοι μας αισθανθήκαμε αυτήν την περίοδο. Δεν στέκομαι στις όποιες δυσκολίες, καθώς πιστεύω ότι οι προκλήσεις απαιτούν τόλμη και αποφασιστικότητα στην αντιμετώπισή τους.
Ο Ζούμπιν Μέτα είναι μια σπάνια μουσική προσωπικότητα
Παράλληλα στις 14 Ιουνίου το Μέγαρο Μουσικής γιορτάζει τα 30 του χρόνια σε μια μοναδική συναυλία με τον μαέστρο-μύθο Ζούμπιν Μέτα. Θεωρείτε πως το Μέγαρο έχει καταφέρει να εκπληρώνει τους στόχους του, να δικαιώνει την ιστορία και το όραμα ίσως του ιδρυτή του, αλλά και να εξελίσσεται τρεις δεκαετίες μετά την ίδρυσή του;
Το Μέγαρο γίνεται 30 και σε αυτό το πλαίσιο έχουμε ετοιμάσει μια σειρά εκδηλώσεων για να γιορτάσουμε αυτά τα γενέθλια, η οποία ξεκίνησε με τη συναυλία των Μουσικών της Καμεράτα, Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής στις 21-03-2021. Η συναυλία του Ζούμπιν Μέτα με την ορχήστρα Μaggio Musicale Fiorentino και τον εξαιρετικό σολίστ του βιολιού Pinchas Zukerman εντάσσεται σε αυτές τις εκδηλώσεις και ταυτόχρονα εγκαινιάζει τη συνεργασία του ΜΜΑ με το Φεστιβάλ Αθηνών, ενώ το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων για τα 30 Χρόνια Μέγαρο θα ανακοινωθεί με τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό τον επόμενο μήνα.
Το όραμα του Χρήστου Λαμπράκη ήταν να βγει το Μέγαρο εκτός των τειχών της πόλης. Θυμάμαι τις συναυλίες στη Μικρή Επίδαυρο, την Καμεράτα που ταξίδευε σε όλη την Ελλάδα, τις δικές μας εμφανίσεις σε Πάτρα, Βόλο, Κρήτη και αλλού. Ηταν από τότε εξωστρεφές το Μέγαρο και μου δίνει μεγάλη χαρά που συνεχίζει έτσι και σήμερα.
Θα θέλατε να μιλήσετε και για την προσωπική σας σχέση με τον Ζούμπιν Μέτα;
Ο Ζούμπιν Μέτα είναι μια σπάνια μουσική προσωπικότητα. Ξεχωρίζω τη συνεργασία μας με την ορχήστρα που θα απολαύσουμε στο Ηρώδειο, τη Maggio Musicale Fiorentino, όπου ερμήνευσα το κονσέρτο του Τσαϊκόφσκι. Η ικανότητά του ν’ αφήνει χώρο στον σολίστ, με τη δική του παρουσία σχεδόν διάφανη, είναι από τις πιο δυνατές μουσικές μου εμπειρίες.
Οι καλύτερες ιδέες μού έρχονται όταν μελετώ πιάνο…
Πόσο σολίστας εξακολουθείτε να είστε όντας στο τιμόνι του Μεγάρου Μουσικής; Πόσο η επαφή με το πιάνο σάς βοηθάει να αντιμετωπίσετε τα πιθανά προβλήματα του Οργανισμού;
Προσπαθώ να μελετώ και να έχω επαφή με το πιάνο καθημερινά. Τότε είναι που μου έρχονται οι καλύτερες ιδέες για τον καλλιτεχνικό μου προγραμματισμό… Ομως, ένας σολίστ είναι επίσης μαθημένος να εναρμονίζεται με την ορχήστρα, άρα ξέρει πώς να προσαρμόζεται και να οδηγεί.
Υπάρχει χώρος για δικά σας προσωπικά σχέδια, για ρεσιτάλ και εμφανίσεις ή ακόμα και για το Φεστιβάλ Ναυπλίου, όπου είστε τόσα χρόνια και μας είναι πολύ αγαπημένο;
Και, βέβαια, υπάρχει χώρος και για προσωπικά μου ρεσιτάλ, αλλά και Masterclasses μου που θα δείτε την ερχόμενη σεζόν στο Μέγαρο. Φυσικά και τη διοργάνωση του αγαπημένου μου Φεστιβάλ Ναυπλίου, που κλείνει φέτος τα 30 χρόνια και που θα γίνει από τις 10-18 Ιουλίου.