Μουσικό ταξίδι στο Ναύπλιο από την εθνεγερσία στην παλιγγενεσία

 

Ο Δήμος Ναυπλιέων και ο ΔΟΠΠΑΤ συνδιοργάνωσαν το βράδυ της Πέμπτης 29 Ιουλίου στην ιστορική πλατεία Συντάγματος στο Ναύπλιο μουσική εκδήλωση με το μουσικό σχήμα «Βυζαντινοί και παραδοσιακοί αντίλαλοι».

Η εκδηλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 200 χρονια από την επανάσταση του 1821.

Το μουσικό πρόγραμμα ερμηνευόμενο από παραδοσιακή ορχήστρα και φωνητικό σύνολο, περιλάμβανε αυθεντικά παραδοσιακά και δημοτικά τραγούδια, προεπαναστατικά, εθνικά, ιστορικά, κλέφτικα και νεότερα έντεχνα αναφερόμενα στους αγώνες του ελληνισμού, με χοράρχη τον Κωνσταντίνο Ρούτουλα.

Η Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση των Ελλήνων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με σκοπό την αποτίναξη της οθωμανικής κυριαρχίας και τη δημιουργία ανεξάρτητου εθνικού κράτους. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια του οκταετούς, συνολικά, αγώνα των Ελλήνων (1821-1829) διεξήχθησαν μεταξύ αυτών και των οθωμανικών στρατευμάτων περισσότερες από 1.000 μάχες.

Ήρωες, αγωνιστές, οπλαρχηγοί, πολιτικοί, στρατηγοί, μέλη της Φιλικής Εταιρίας, μπουρλοτιέρηδες, φιλέλληνες, άντρες ή γυναίκες, Έλληνες ή ξένοι, άνθρωποι που έκαναν τα ονόματα τους ταυτόσημα με την λέξη «ιστορία» της χώρας μας. Όλοι αυτοί που τιμάμε κάθε χρόνο στην εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου έχουν αποτελέσει πολλές φορές έμπνευση σε μεταγενέστερους καλλιτέχνες που έχουν αποτίσει φόρο τιμής με τα τραγούδια τους σε αυτούς τους ήρωες. Κάθε ένας έχει την δική του ιστορία, σημαντικότητα αλλά και το δικό του τραγούδι….

Η Επανάσταση του ΄21, γεγονότα και προσωπικότητες που προηγήθηκαν εκείνης (όπως οι αγώνες των Σουλιωτών και ο Ρήγας Φεραίος) και φυσικά οι ήρωές της, αποτέλεσαν μέσα στα χρόνια μια σημαντική επιρροή για την ελληνική (και όχι μόνο) μουσική και το τραγούδι.

Το «όχι μόνο» σχετίζεται με το ότι ακόμη και ξένοι συνθέτες συνέθεσαν με αφορμή την Επανάσταση, και μάλιστα από πολύ νωρίς, καθώς δύο τουλάχιστον γεγονότα, η Έξοδος του Μεσολογγίου και η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, είχαν ευρύτατη απήχηση στο εξωτερικό, σε χρόνο πρώτο, αποτελώντας, κατ’ επέκταση, την αφορμή, ώστε να προκύψουν μουσικά έργα του διεθνούς ρεπερτορίου.

Στο χώρο της λεγόμενης «σοβαρής μουσικής» η Επανάσταση... μελοποιήθηκε από την αρχή της, καθώς ο Νικόλαος Μάντζαρος ξεκινά την ενασχόλησή του με το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» το 1828, για να ακολουθήσουν διάφοροι άλλοι συνθέτες, που αφιέρωσαν έργα τους στον Αγώνα, όπως οι Παύλος Καρρέρ (19ος αιώνας), Άγγελος Καμηλιέρης, Νικόλαος Αστρινίδης, Σωκράτης Βενάρδος (20ος αιώνας) κ.ά.

Στο χώρο του ευρύτερου τραγουδιού για τον λαό ή από τον λαό η Επανάσταση προβάλλεται τόσο μέσα από το δημοτικό τραγούδι (το πασίγνωστο «Σαράντα παλικάρια» είναι ένα παράδειγμα τέτοιου τραγουδιού, που το γνωρίζουμε όλοι, ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλα), όσο και μέσα από το τραγούδι των επωνύμων.

Υπάρχουν μέχρι και «ελαφρά» με αναφορές στην Επανάσταση, όπως «Το τραγούδι του Μοριά» των Θεόφραστου Σακελλαρίδη-Μίμη Τραϊφόρου, που τραγούδησε η Σοφία Βέμπο και βεβαίως ουκ ολίγα «έντεχνα», από τα χρόνια του ’60, έως και τις μέρες μας. Τραγούδια που είτε από τον τίτλο τους κιόλας παραπέμπουν στην Επανάσταση και τους ήρωές της είτε καταγράφεται στους στίχους τους μια σχετική θεματική.