Το Σάββατο 26 Φεβρουαρίου, έχουμε Ψυχοσάββατο, το οποίο σύμφωνα με τα χριστιανικά έθιμα είναι αφιερωμένο στις ψυχές που έχουν εγκαταλείψει τα επίγεια.
Το απόγευμα της Παρασκευής πολλοί ηταν εκείνοι που πήγαν στον Άγιο Πέτρο Άργους τα κόλλυβα και τα ονόματα των κεκοιμημένων συγγενών τους ώστε να γίνει το μνημόσυνο το πρωί του Σαββάτου.
Μέσα στην ιδιαίτερη μέριμνά της για τους κεκοιμημένους, η αγία Ορθόδoξη Εκκλησία μας έχει καθορίσει ξεχωριστή ημέρα της εβδομάδος γι᾿ αυτούς. Κάθε Σάββατο δηλαδή.
Τα Ψυχοσάββατα στην εκκλησιαστική μας παράδοση είναι δύο: Το ένα είναι το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Αποκριάς και το δεύτερο, το Σάββατο προ της Πεντηκοστής.
Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους τα δύο προαναφερθέντα Σάββατα.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»), ενώ το έθιμο απαγορεύει την εργασία.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα:
Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του.
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων. Είναι η ημέρα, που σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά τη διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στη γη.
Η Εκκλησία μας μνημονεύει τα Ψυχοσάββατα:
-Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
-Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
-Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
-Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθίες και τα Μνημόσυνα.
Εύκολη και γρήγορη συνταγή για παραδοσιακά κόλλυβα
Τι συμβολίζουν τα συστατικά στα παραδοσιακά κόλλυβα:
Το σιτάρι: Συμβολίζει τις ψυχές των πεθαμένων
Η φρυγανιά: Συμβολίζει το ελαφρύ χώμα που σκεπάζει τον πεθαμένο. Κάποιοι χρησιμοποιούν καβουρδισμένο αλεύρι
Η ζάχαρη: Συμβολίζει τη γλυκύτητα του Παραδείσου
Ο μαϊντανός: Τη χλωρότητα του παραδείσου (Εν τόπω χλοερό, εν τόπω αναψύξεως)
Το ρόδι: Συμβολίζει τη λαμπρότητα του παραδείσου
Από εκεί και ύστερα προσθέτουμε διάφορα άλλα υλικά για γεύση και άρωμα. Δικής μας αρεσκείας.
Το σιτάρι θα πρέπει να είναι από μακρόστενο καρπό και όχι αποφλοιωμένο διότι το αποφλοιωμένο λασπώνει, σφίγγει, ξυνίζει και ερεθίζει το στομάχι.
Η συνταγή για τα παραδοσιακά κόλλυβα:
Υλικά
250 γρ. σιτάρι
125 γρ. φρυγανιά τριμμένη
250 γρ. καρύδι χονδρό κοπανισμένο
250 γρ. αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο χοντροκοπανισμένο
125 γρ. σταφίδες ξανθές
100 γρ. σταφίδες μαύρες
λίγο μαϊντανό ψιλοκομμένο
250 γρ. ζάχαρη άχνη
ρόδι μια χούφτα
Για το στόλισμα:
Αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο, σταφίδες ξανθές και μαύρες, ρόδι
Εκτέλεση
Πλένουμε το σιτάρι αποβραδίς και το μουλιάζουμε όλη νύχτα στο νερό. Το πρωί το ξεπλένουμε και το βράζουμε καλά για 40′.
Σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 30′ να απορροφήσει τη θερμοκρασία και να φουσκώσει μόνο του χωρίς να σκάσει.
Το στραγγίσουμε καλά στο σουρωτήρι και φυλάμε σε μπολ το χυλό του. Το απλώνουμε σε πετσέτες και το αφήνουμε να στεγνώσει και όχι να ξεραθεί. Ξεπλένουμε τις σταφίδες και τις βάζουμε σε ζεστό νερό για 3 λεπτά ώστε να μαλακώσουν. Τις σουρώνουμε και τις στεγνώνουμε σε πετσέτα.
Σε μια λεκάνη βάζουμε το σιτάρι, τον ψιλοκομμένο μαϊντανό, το ρόδι,, το καρύδι, το αμύγδαλο και τις σταφίδες και ανακατεύουμε.
Αδειάζουμε το όλον σε ένα δίσκο ή πιατέλα και τα στρώνουμε έτσι ώστε να σχηματίσουν λόφο, βουναλάκι. Καλύπτουμε από πάνω με τη φρυγανιά και με μια λαδόκολλα το πατάμε να γίνει λείο.
Απλώνουμε από πάνω τη ζάχαρη και ξαναπατάμε ελαφρώς με τη λαδόκολλα για να γίνει λείο.
Στολίζουμε με αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο, σταφίδες ξανθές και μαύρες, ρόδι, φτιάχνοντας τον Τίμιο Σταυρό στη μέση.
Το απόγευμα της Παρασκευής πολλοί ηταν εκείνοι που πήγαν στον Άγιο Πέτρο Άργους τα κόλλυβα και τα ονόματα των κεκοιμημένων συγγενών τους ώστε να γίνει το μνημόσυνο το πρωί του Σαββάτου.
Μέσα στην ιδιαίτερη μέριμνά της για τους κεκοιμημένους, η αγία Ορθόδoξη Εκκλησία μας έχει καθορίσει ξεχωριστή ημέρα της εβδομάδος γι᾿ αυτούς. Κάθε Σάββατο δηλαδή.
Τα Ψυχοσάββατα στην εκκλησιαστική μας παράδοση είναι δύο: Το ένα είναι το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Αποκριάς και το δεύτερο, το Σάββατο προ της Πεντηκοστής.
Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους τα δύο προαναφερθέντα Σάββατα.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»), ενώ το έθιμο απαγορεύει την εργασία.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα:
Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή. Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του.
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων. Είναι η ημέρα, που σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία, οι ψυχές επιστρέφουν στον Κάτω Κόσμο, αφού κατά τη διάρκεια της πασχαλινής περιόδου κυκλοφορούσαν ελεύθερα πάνω στη γη.
Η Εκκλησία μας μνημονεύει τα Ψυχοσάββατα:
-Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
-Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
-Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
-Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθίες και τα Μνημόσυνα.
Εύκολη και γρήγορη συνταγή για παραδοσιακά κόλλυβαΤι συμβολίζουν τα συστατικά στα παραδοσιακά κόλλυβα:
Το σιτάρι: Συμβολίζει τις ψυχές των πεθαμένων
Η φρυγανιά: Συμβολίζει το ελαφρύ χώμα που σκεπάζει τον πεθαμένο. Κάποιοι χρησιμοποιούν καβουρδισμένο αλεύρι
Η ζάχαρη: Συμβολίζει τη γλυκύτητα του Παραδείσου
Ο μαϊντανός: Τη χλωρότητα του παραδείσου (Εν τόπω χλοερό, εν τόπω αναψύξεως)
Το ρόδι: Συμβολίζει τη λαμπρότητα του παραδείσου
Από εκεί και ύστερα προσθέτουμε διάφορα άλλα υλικά για γεύση και άρωμα. Δικής μας αρεσκείας.
Το σιτάρι θα πρέπει να είναι από μακρόστενο καρπό και όχι αποφλοιωμένο διότι το αποφλοιωμένο λασπώνει, σφίγγει, ξυνίζει και ερεθίζει το στομάχι.
Η συνταγή για τα παραδοσιακά κόλλυβα:
Υλικά
250 γρ. σιτάρι
125 γρ. φρυγανιά τριμμένη
250 γρ. καρύδι χονδρό κοπανισμένο
250 γρ. αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο χοντροκοπανισμένο
125 γρ. σταφίδες ξανθές
100 γρ. σταφίδες μαύρες
λίγο μαϊντανό ψιλοκομμένο
250 γρ. ζάχαρη άχνη
ρόδι μια χούφτα
Για το στόλισμα:
Αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο, σταφίδες ξανθές και μαύρες, ρόδι
Εκτέλεση
Πλένουμε το σιτάρι αποβραδίς και το μουλιάζουμε όλη νύχτα στο νερό. Το πρωί το ξεπλένουμε και το βράζουμε καλά για 40′.
Σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 30′ να απορροφήσει τη θερμοκρασία και να φουσκώσει μόνο του χωρίς να σκάσει.
Το στραγγίσουμε καλά στο σουρωτήρι και φυλάμε σε μπολ το χυλό του. Το απλώνουμε σε πετσέτες και το αφήνουμε να στεγνώσει και όχι να ξεραθεί. Ξεπλένουμε τις σταφίδες και τις βάζουμε σε ζεστό νερό για 3 λεπτά ώστε να μαλακώσουν. Τις σουρώνουμε και τις στεγνώνουμε σε πετσέτα.
Σε μια λεκάνη βάζουμε το σιτάρι, τον ψιλοκομμένο μαϊντανό, το ρόδι,, το καρύδι, το αμύγδαλο και τις σταφίδες και ανακατεύουμε.
Αδειάζουμε το όλον σε ένα δίσκο ή πιατέλα και τα στρώνουμε έτσι ώστε να σχηματίσουν λόφο, βουναλάκι. Καλύπτουμε από πάνω με τη φρυγανιά και με μια λαδόκολλα το πατάμε να γίνει λείο.
Απλώνουμε από πάνω τη ζάχαρη και ξαναπατάμε ελαφρώς με τη λαδόκολλα για να γίνει λείο.
Στολίζουμε με αμύγδαλο αποφλοιωμένο καβουρδισμένο, σταφίδες ξανθές και μαύρες, ρόδι, φτιάχνοντας τον Τίμιο Σταυρό στη μέση.
