Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων και πως μπορεί να μεταδοθεί στους ανθρώπους. Πόσο πιθανή είναι η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να μας προβληματίσουν. Γιατί ανησυχούν οι ειδικοί.
Ανησυχία έχει προκαλέσει στις υγειονομικές Αρχές η είδηση ότι στην Βρετανία εντοπίστηκαν επτά κρούσματα μιας σπάνιας, αλλά δυνητικά επικίνδυνης ζωονόσου. Η ζωονόσος αυτή είναι η ευλογιά των πιθήκων, η οποία συνήθως προκαλεί σποραδικά κρούσματα σε δασικές περιοχές της Δυτικής και της Κεντρικής Αφρικής.
Τα τελευταία χρόνια, εκατοντάδες κρούσματά της έχουν αναφερθεί στη Νιγηρία, σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Το πρώτο κρούσμα που είχε εντοπιστεί στη Βρετανία στα τέλη Απριλίου, είχε ιστορικό ταξιδιού στη Νιγηρία. Ωστόσο πλέον οι υγειονομικές Αρχές εκφράζουν φόβους ότι υπάρχει διασπορά του υπαίτιου ιού στην κοινότητα.
Τι είναι όμως η ευλογιά των πιθήκων και γιατί προκαλεί ανησυχία; Πως εκδηλώνεται και πόσο εύκολο είναι να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο;
Όπως αναφέρει η ενημερωτική ιστοσελίδα του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) της Βρετανίας, η ευλογιά των πιθήκων είναι μία ιογενής λοίμωξη που μεταδίδεται από μολυσμένα ζώα, όπως τα τρωκτικά. Ο άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί αν τον δαγκώσει το μολυσμένο ζώο ή αν έρθει σε επαφή με:
Το αίμα του
Τα σωματικά του υγρά
Το εξάνθημά του
Η ευλογιά των πιθήκων μπορεί επίσης να μεταδοθεί με την κατανάλωση μισοψημένου κρέατος από ένα μολυσμένο ζώο. Μεταδίδεται επίσης με την επαφή με άλλα προϊόντα από μολυσμένα ζώα (π.χ. τη γούνα τους).
Ωστόσο, μπορεί να συμβεί και μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων, μέσω:
Της επαφής με μολυσμένα αντικείμενα του πάσχοντος (π.χ. με τα σεντόνια ή τις πετσέτες του)
Των μεγάλων σταγονιδίων που εκπέμπει ένας ασθενής με ενεργό νόσο, όταν βήχει ή φταρνίζεται.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Μετά την επαφή με τον ιό που προκαλεί ευλογιά των πιθήκων, συνήθως χρειάζονται 5-21 ημέρες για να εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα. Αυτά είναι:
Υψηλός πυρετός
Πονοκέφαλος
Πόνοι στους μυς
Πόνος στη μέση
Διογκωμένοι λεμφαδένες
Ρίγη
Εξάντληση
Μία έως πέντε ημέρες μετά την έναρξη αυτών των συμπτωμάτων, εμφανίζεται δερματικό εξάνθημα. Συχνά αρχίζει στο πρόσωπο και ύστερα εξαπλώνεται στο υπόλοιπο σώμα.
Το εξάνθημα μερικές φορές συγχέεται με αυτό που προκαλεί η ανεμευλογιά. Αρχίζει με εξογκωμένα σπυράκια, που σταδιακά μετατρέπονται σε μικρές φουσκάλες με υγρό. Οι φλύκταινες αυτές τελικά δημιουργούν κρούστα που αργότερα πέφτει.
Τα συμπτώματα που προκαλεί η ευλογιά των πιθήκων συνήθως υποχωρούν εντός 2-4 εβδομάδων.
Πόσο σοβαρή είναι
Η θεραπεία έχει ως στόχο την καταπράϋνση των συμπτωμάτων. Η νόσος συνήθως είναι ήπια και οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρωνύουν δίχως απρόοπτα. Στο μεσοδιάστημα όμως πρέπει να παραμείνουν απομονωμένοι σε ειδικό νοσηλευτικό χώρο, για να αποφευχθεί η μετάδοση σε άλλα άτομα.
Ωστόσο, υπάρχει περίπτωση να είναι τόσο ήπια η νόσος, ώστε να παραμείνει αδιάγνωστη. Σε τέτοια περίπτωση υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Επιπλέον, η ευλογιά των πιθήκων μερικές φορές προκαλεί σοβαρή νόσο. Αυτή έχει ποσοστό θνησιμότητας περίπου 1%, με το στέλεχος του υπαίτιου ιού που ενδημεί στη Δυτική Αφρική και ευθύνεται για τα βρετανικά κρούσματα. Με ένα άλλο στέλεχος που επικρατεί στην Κεντρική Αφρική, το ποσοστό θνησιμότητας μπορεί να φθάσει το 10%.
Περισσότερο κινδυνεύουν τα μικρά παιδιά και οι έγκυοι. Στην εγκυμοσύνη μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές όπως η συγγενής ευλογιά των πιθήκων (περνά από τη μητέρα στο παιδί) και η θνησιγένεια.
Σε εγρήγορση βρίσκονται οι υγειονομικές Αρχές παγκοσμίως, μετά τα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων σε χώρες της ΕΕ. Σε επαγρύπνηση καλεί και ο Γκίκας Μαγιορκίνης.
Μετά την Βρετανία, κρούσματα εντοπίστηκαν και σε Ισπανία και Πορτογαλία. Στην ανάρτησή του για το θέμα στα social media ο καθηγητής Επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης κάνει λόγο για τρία επιδημιολογικά σημεία, που έχουν ενδιαφέρον.
Αναλυτικά η ανάρτηση του Γκίκα Μαγιορκίνη:
«Όσον αφορά την εξάπλωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων έχουμε τουλάχιστον 3 επιδημιολογικά ενδιαφέροντα σημεία:
1) τα στοιχεία συγκλίνουν στην παρατεταμένη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων και όχι ανθρώπων από μολυσμένα ζώα (όπως βλέπαμε στον παρελθόν)
2) πρώτη φορά στα ιστορικά βλέπουμε εξάπλωση σε περισσότερες από μία ευρωπαϊκές χώρες
3) τα κρούσματα δεν έχουν όλα μεταξύ τους άμεση σχέση, συνεπώς σίγουρα υπάρχουν αδιάγνωστοι (ασυμπτωματικοί;) φορείς της νόσου
Σε κάθε περίπτωση δεν είναι μία επιδημική έξαρση όπως αυτές που γνωρίζαμε για αυτόν τον ιό και έχουμε συνηθίσει, και συνεπώς είναι σημαντικό να σκεφτούμε out of the box, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να βλέπουμε μία σημαντική αλλαγή συμπεριφοράς του ιού ως αποτέλεσμα και της μειωμένης ανοσίας από το εμβόλιο της ευλογιάς.
Χωρίς να πιστεύω ότι υπάρχει άμεσα λόγος ανησυχίας, θα έλεγα ότι τα στοιχεία δείχνουν ανάγκη για αυξημένη επαγρύπνηση».
