Η Ιερά Μητρόπολη Αργολίδος απετέλεσε το χώρο των εθνικών, πολιτικών και εκκλησιαστικών διεργασιών κατά τον πολυτάραχο και μεταβατικό 19ο αιώνα. Την περίοδο αυτή, εκκλησιαστικά πρόσωπα, μητροπολίτες, κληρικοί και μοναχοί πρωταγωνίστησαν τόσο στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, όσο και στη διαμόρφωση της νέας κρατικής και εκκλησιαστικής πραγματικότητας.
Παρά τις διοικητικές μεταβολές που προήλθαν από την μονομερή ανακήρυξη του αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος και τις επιπτώσεις στην διοικητική και ποιμαντική της λειτουργία, η Εκκλησία της Αργολίδος παρέμεινε θυσιαστικά ο κύριος θεσμός, που στήριξε ηθικά και πνευματικά τους πιστούς της και τα νέα θεσμικά όργανα που προέκυψαν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Υπήρχε διαρκώς, μια κίνηση από την Εκκλησία της Αργολίδας προς τον λαό, είτε υπό τον τύπο προσωπικής προσφοράς και αυτοθυσίας, είτε υπό τύπο παιδείας και ηθικής δύναμης και παρηγοριάς, είτε ακόμη υπό τύπο κηδεμονίας, συμπαραστάσεως και υλικών παροχών. Το κύριο όμως έργο της παρέμεινε η διακονία και η σωτηρία των πιστών μέσα στο μεταβαλλόμενο ιστορικό περίγυρο του 19ου αιώνα, με θεμέλιο τη λειτουργική της παράδοση και το ορθόδοξο ήθος της.