Στις 26 Σεπτεμβρίου συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη μάχη της Περαχώρας και με πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα καθιερώθηκε η επέτειος της μάχης ως δημόσια εορτή τοπικής σημασίας για τον Δήμο Λουτρακίου - Περαχώρας - Αγίων Θεοδώρων.
Για τη συμβολή της μάχης της Περαχώρας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 μίλησε στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο εκπαιδευτικός, Νικόλαος Γεωργίου, ο οποίος έχει εκπονήσει ιστορική μελέτη και έρευνα, η οποία εκδόθηκε με πρωτοβουλία, αλλά και σημαντική συμβολή του λαογραφικού μουσείου Περαχώρας.
Όπως αναφέρει ο Νικόλαος Γεωργίου, «ασχολήθηκα με την ιστορική μελέτη, ώστε να θεμελιώσουμε ιστορικά το αίτημα που αφορούσε την επίσημη αναγνώριση της μάχης» και προσθέτει: «Ασχολήθηκα επίσης για παιδαγωγικούς, εκπαιδευτικούς και μορφωτικούς λόγους, διότι ως εκπαιδευτικός θεωρώ ότι η τοπική ιστορία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην ψυχοπνευματική ανάπτυξη ενός παιδιού. Άλλωστε, εκτιμώ ότι για να καταλάβει ένας μαθητής την ευρύτερη ιστορία, πρέπει πρώτα να μάθει την τοπική ιστορία».
Όσον αφορά στις προσπάθειες για την καθιέρωση της επετείου της μάχης, ως δημόσιας εορτής τοπικής σημασίας, ο Νικόλαος Γεωργίου επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι «υποβάλλαμε το αίτημα ως δημοτικό σχολείο Περαχώρας όταν υπηρετούσα σε αυτό πριν από πέντε χρόνια», προσθέτοντας ότι «η εκπόνηση της ιστορικής μελέτης ουσιαστικά θεμελίωσε την υποβολή του αιτήματος».
Μετά λοιπόν την υποβολή του αιτήματος από τον σύλλογο διδασκόντων του δημοτικού σχολείου Περαχώρας, ακολούθησε το ομόφωνα αίτημα του δημοτικού συμβουλίου Λουτρακίου - Περαχώρας- Αγίων Θεοδώρων προς το υπουργείο Εσωτερικών.
Στην συνέχεια ο υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, υπέγραψε την σχετική υπουργική απόφαση και κατόπιν εκδόθηκε το Προεδρικό Διάταγμα.
Η ιστορική αξία της μάχης
Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορική μελέτη και έρευνα του Νικόλαου Γεωργίου, που όπως τονίζει ο ίδιος, «στηρίζεται σε πρωτογενείς πηγές, όπως για παράδειγμα απομνημονεύματα των ηρώων, η μάχη της Περαχώρας ήταν καθοριστικής στρατηγικής σημασίας και διαδραμάτισε ουσιαστικό ρόλο στην μετέπειτα εξέλιξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, για τους εξής λόγους:
* Ματαίωσε τα οθωμανικά σχέδια για διαφυγή προς τη Στερεά Ελλάδα, μέσω των απόρθητων Μεγάλων Δερβενίων των Γερανείων, των παραμενόντων Τούρκων στην Κόρινθο, μετά την καταστροφή τους στα Δερβενάκια.
* Οδήγησε στο έσχατο σημείο απελπισίας το αποδεκατισμένο από την πείνα και τις αρρώστιες στράτευμα του Δράμαλη που εγκλωβίστηκε στην περιοχή της Κορίνθου χωρίς πιθανότητα ανεφοδιασμού.
* Εμπόδισε την επικοινωνία των Οθωμανών της Κορίνθου με τη Ρούμελη, όπου υπήρχαν ισχυρές τουρκικές δυνάμεις και απέκλεισε την είσοδο -δια ξηράς- του Χουρσίτ Πασά στην Πελοπόννησο προς βοήθεια των αποκλεισμένων Τούρκων της Κορίνθου.
* Συνέβαλε αποφασιστικά μαζί με τις υπόλοιπες σημαντικές περιφερειακές -της μάχης των Δερβενακίων- στρατιωτικές συγκρούσεις στην Κορινθία και στα σύνορά της με τη Αιγιάλεια γη (μάχη του Αγιονορίου, μάχη της Κλένιας, μάχη του Βασιλικού, μάχη της Κουρτέσας - Αγίου Σώστη και μάχη της Ακράτας - Μαύρων Λιθαριών - Ζάχολης) στην οριστική συντριβή της άλλοτε κραταιάς και πανίσχυρης στρατιάς του Δράμαλη, που ξεκίνησε φιλοδοξώντας με 30.000 άνδρες να καταπνίξει στο αίμα την Επανάσταση των Ελλήνων στην Πελοπόννησο και κατάντησε μέσα σ' ένα περίπου εξάμηνο να πνιγεί η ίδια στο δικό της αίμα αποτυγχάνοντας ολοκληρωτικά στην αποστολή της.
* Η νίκη στην Περαχώρα ενίσχυσε το αγωνιστικό φρόνημα, ενδυνάμωσε το μαχητικό πνεύμα και αναπτέρωσε το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων αγωνιστών που πίστεψαν πως οι Τούρκοι δεν είναι ανίκητοι, φέρνοντας για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια τις αδούλωτες ψυχικές τους δυνάμεις για να συνεχίσουν τον τίμιο αγώνα τους για ελευθερία. Ιδιαίτερα εκείνων που με πολλές κακουχίες και στερήσεις πολιορκούσαν την Κόρινθο και το Ναύπλιο και που ενέτειναν - μετά τις νικηφόρες επιχειρήσεις στην κορινθιακή γη - τους αποκλεισμούς των κάστρων του Ακροκορίνθου και του Αναπλιού, προδιαγράφοντας οριστικά την παράδοση και τον αφανισμό των πολιορκημένων Τούρκων.
* Η μάχη της Περαχώρας, απόλυτα συνδυασμένη με τη ναυμαχία των Σπετσών και του Αργολικού Κόλπου τον Σεπτέμβριο του 1822, ανέτρεψε την προσπάθεια των Οθωμανών επιτελικών να μειώσουν ή να εξουδετερώσουν τις πολύ θλιβερές και οδυνηρές συνέπειες για αυτούς της καταστροφής της διαβόητης - πανίσχυρης "Στρατιάς του Δράμαλη", δημιουργώντας αντιπερισπασμούς σε διαφορετικά σημεία του επαναστατημένου Μοριά για να διασπάσουν τις οργανωμένες ελληνικές δυνάμεις.
* Αν δεν είχε πραγματοποιηθεί η μάχη της Περαχώρας και η σθεναρή αντίσταση των ελληνικών δυνάμεων στη χερσόνησο της Περαχώρας, οι δρόμοι των Μεγάλων Δερβενίων θα έμεναν ανοιχτοί. Οι πολιορκημένοι Τούρκοι θα κρατούσαν γερή άμυνα και με τη βοήθεια των τουρκικών στρατευμάτων της Ρούμελης -που θα έβρισκαν ανοιχτή την πόρτα προς την Πελοπόννησο- θα περνούσαν στην αντεπίθεση και θα έθεταν έτσι σε μεγάλο κίνδυνο τους επαναστάτες του Μοριά από το πρώτο τους ξεκίνημα».
Η διεξαγωγή της μάχης
Όσον αφορά στη διεξαγωγή της μάχης της Περαχώρας, ο Νικόλαος Γεωργίου περιγράφει στην ιστορική μελέτη και έρευνά του:
«Στις 25 προς 26 Σεπτεμβρίου 1822, με δέκα μεταγωγικά καράβια και επικεφαλής τον Αλή - Πασά του Άργους και τον Δελή - Αχμέτ Πασά (αρχηγός του ιππικού σώματος) αποβιβάστηκαν στην παράλια περιοχή της Περαχώρας στις θέσεις "Αγριλιός", αρχαίος λιμενίσκος του Ηραίου και "Στραβά" περισσότεροι από 2.000 άνδρες, όπως αναφέρει ο ιστορικός Σπυρίδων Τρικούπης, ενώ ο Δημήτριος Υψηλάντης σε επιστολή του ανεβάζει τον αριθμό των Οθωμανών σε 4.000 και ο Επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός στα απομνημονεύματά του σε 8.000.
Η ταυτόχρονη αποβίβαση πεζικού και ιππικού στη θέση "Σκάλωμα" συνοδεύτηκε με σφοδρό κανονιοβολισμό των τουρκικών πολεμικών πλοίων κατά των ελληνικών δυνάμεων στο μήκος της ακτογραμμής Λουτρακίου - Ακρωτηρίου Μαλαγκάβι, ώστε να μην εμποδιστεί από τους Έλληνες αγωνιστές η οθωμανική απόβαση στη χερσόνησο της Περαχώρας.
Τη σφοδρή και πολυάριθμη τουρκική απόβαση ανέλαβε να αντιμετωπίσει στην πρώτη φάση της μάχης το σώμα των ατρόμητων και εμπειροπόλεμων Δερβενοχωριτών με μπροστάρηδες τους γενναίους Περαχωρίτες, που από ημέρες παρακολουθούσαν και είχαν προβλέψει τις κινήσεις των Τούρκων στον τόπο τους, προβάλλοντας σθεναρή και ηρωική αντίσταση.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις σε διάφορες τοποθεσίες της ενδοχώρας της Περαχώρας (Πλιάσα, Φλάμπουρο, Μουσιτόρι, Παναγίτσα, Λαχταγά, Κλίσιζα - Άγιος Βλάσσης, Άρα Κούκη, Σπέλλα Στουγκ, Γονέζα, Φούσια, Βαρδαλί) διήρκησαν δύο ημέρες.
Οι αγωνιστές
Οι Περαχωρίτες με αρχηγό τον Γεώργιο Διδασκαλόπουλο (έμπιστος ιδιαίτερος Γραμματέας έως τις παραμονές της Επανάστασης του πανίσχυρου Τούρκου δυνάστη της Κορινθίας Κιαμήλ Μπέη, Προεστός, Φιλικός που μύησε στα μυστικά της Φιλικής Εταιρείας πολλούς Κορίνθιους αγωνιστές, οπλαρχηγός και μετέπειτα πολιτικός) υπερασπίστηκαν με αποφασιστικότητα, γενναιότητα, φιλοπατρία, αυταπάρνηση και ηρωισμό το χωριό τους και δεν επέτρεψαν στους Τούρκους να το κατακτήσουν. Χρησιμοποίησαν στα στενά περάσματα της "Παναγίτσας" και της "Άρα Κούκης" ως φονικό όπλο τους αρκετά λοτσάρια, (υπόγειες αποθήκες ρετσινιού με γέμισμα μπαρούτης), τα οποία ανατίναξαν την κατάλληλη στιγμή, φονεύοντας έτσι πολλούς Τούρκους που επιχειρούσαν άνοδο προς τα υψώματα της Περαχώρας.
Στην Περαχώρα κατέφθασε άμεσα, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, ο Νικηταράς, ο οποίος θεωρείται και ο επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων στη μάχη της Περαχώρας, ενώ προς βοήθειά του στην περιοχή έσπευσαν ο Γρηγόριος Δικαίος - Παπαφλέσσας και ο Δημήτριος Υψηλάντης.
Σπουδαία ήταν η συμβολή στην επιτυχή έκβαση της μάχης των οπλαρχηγών Οδυσσέα Ανδρούτσου με ηρωικό σώμα Ρουμελιωτών αγωνιστών, Γιωργάκη Χελιώτη Λύκου, Αναστασόπουλου, Αντώνη Κολοκοτρώνη και Παναγιώτη Κεφάλα, που βρίσκονταν στα Γεράνεια Όρη "κρατώντας" οχυρωματικές θέσεις, καθώς και του τακτικού σώματος Φιλελλήνων υπό την αρχηγία του Ιταλού αντισυνταγματάρχη Κουβερνάντι, που υπεράσπισε γενναία τις ακτές του Λουτρακίου και δεν επέτρεψε στους Τούρκους -οι οποίοι κανονιοβολούσαν σφοδρά την περιοχή- να αποβιβαστούν σε αυτές και από εκεί να πλευροκοπήσουν του μαχητές της Περαχώρας.
Το ηρωικό αυτό σώμα είχε αρκετούς τραυματίες και ανάμεσά τους τον Γερμανό Φιλέλληνα αξιωματικό Λεονάρδο Βοάχ, που υπέκυψε τελικά στα τραύματά του.
Με σημαντικές απώλειες οι Τούρκοι, έπειτα από διήμερη ανεπιτυχή προσπάθεια, επιβιβάστηκαν στα καράβια τους και γύρισαν άρον - άρον πίσω στην Κόρινθο ηττημένοι και άπρακτοι. Η καταστροφή τους θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη, αν οι Περαχωρίτες, οι Δερβενοχωρίτες και οι υπόλοιποι Έλληνες που υπερασπίστηκαν τη χερσόνησο της Περαχώρας δεν εμποδίζονταν από τα πυροβόλα των τουρκικών πολεμικών πλοίων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Νικηταράς σε επιστολή του προς τους Υδραίους προκρίτους και αν υπήρχε έστω και μικρή ελληνική ναυτική δύναμη στον Κορινθιακό Κόλπο για να κτυπήσει τα τουρκικά πλοία».
Έκθεση φωτογραφίας
Στο μεταξύ, με αφορμή την επέτειο της μάχης της Περαχώρας, το Λαογραφικό Μουσείο Περαχώρας και η Ελληνική Σκηνή - Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Experience Perachora συνδιοργανώνουν, υπό την αιγίδα του δήμου Λουτρακίου, μια πρωτότυπη φωτογραφική έκθεση αφιερωμένη στους τοπικούς ήρωες για την συμβολή τους στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα του 1821.
Στόχος της έκθεσης είναι να «ζωντανέψει» η μάχη της Περαχώρας μέσα από τις εικόνες, σε συνεργασία με τον φωτογράφο, Ηλία Περγαντή.
Η φωτογράφιση έγινε στους ίδιους φυσικούς χώρους όπου διεξήχθη η μάχη της Περαχώρας, ενώ η έκθεση φωτογραφίας είναι βασισμένη σε αληθινά ιστορικά γεγονότα και πλαισιώνεται από 30 αναβιωτές που συμμετείχαν εθελοντικά. Η έκθεση πραγματοποιείται στον χώρο «Πέτρινο», πρώην Γυμνάσιο Περαχώρας, έως τις 27 Σεπτεμβρίου.
