του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Ένα από τα χαρίσματα πού υπάρχουν μέσα στην Εκκλησία είναι το προφητικό. Είναι δηλαδή η δυνατότητα του ανθρώπου να « βλέπει» στο μέλλον. Είναι όμως μόνο αυτό ο προφήτης; Δεν είναι μόνο αυτό. Ο προφήτης είναι το «στόμα» του Θεού στην γη. Είναι το πρόσωπο εκείνο πού κλήθηκε από τον Ίδιο για να μεταφέρει μηνύματα στους ανθρώπους. Είναι ο προικισμένος με Άγιο Πνεύμα άνθρωπος του Θεού, ο οποίος μπορεί να «συλλαμβάνει» μέσα του το κακό και την αιτία του, όπως επίσης και να βρίσκει λύσεις για την «θεραπεία» του της κοινωνίας που πάσχει.
Ο προφήτης είναι καλεσμένος από τον θεό, αλλά και ο ίδιος έχει κλίση για την ανάληψη μιας τέτοιας αποστολής. Καλείται από τον Θεό με κάποιο τρόπο και τότε αναλαμβάνει πρόθυμα και θυσιαστικά την διακονία αυτή υπηρετώντας τους ανθρώπους. Αυτό το ομολογουμένως σημαντικό και υπεύθυνο έργο έχει κόστος για τον ίδιο τον προφήτη. Πολλοί είναι αυτοί πού με τον λόγο τους έλεγχαν την κοινωνική αδικία και ειδικά τους πολιτικούς άρχοντες και τους προύχοντες. Η «πληρωμή» τους γι’ αυτό το έργο ήταν αυστηρή και απάνθρωπη, αφού έφθαναν ακόμα και στον απώλεια της ζωής τους. Δεν άντεχαν οι βασιλείς και οι έχοντες άδικο πλουτισμό τον λόγο τους.
Οι «γνήσιοι προφήτες» δεν εξυπηρετούσαν συμφέροντα, όπως έκαναν οι ψευδοπροφήτες. Δεν άφηναν τους ανθρώπους απροστάτευτους. Αντίθετα, τους υπερασπίζονταν όταν τους αδικούσαν. Πράγματι, στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης υπήρχε έντονο το φαινόμενο της εκμετάλλευσης των φτωχών και αδυνάτων. Δεν μπορούσαν οι φτωχοί ούτε στα δικαστήρια να βρουν το δίκιο τους. Και εκεί υπήρχε διαπλοκή και εξυπηρέτηση συμφερόντων και γι’ αυτό καταρρακωνόταν εντελώς ο ψυχική τους διάθεση. Αναφέρει ο Μιχαίας: « Οι άρχοντες δωροδοκούνται όταν δικάζουν, οι ιερείς διδάσκουν με πληρωμή και οι προφήτες προφητεύουν με αμοιβή…» (Μιχ.3,11).
Κοινωνική σήψη επικρατούσε και μάλιστα κάποιοι δεν μπορούσαν να κοιμηθούν σχεδιάζοντας τι κακό θα διαπράξουν το επόμενο πρωί: «Αλλοίμονο σε εκείνους που ξαγρυπνούν στα κρεββάτια τους σχεδιάζοντας το κακό, για να το πραγματοποιήσουν το πρωί! Θα το κάνουν γιατί έχουν την δύναμη. Όταν επιθυμούν χωράφια ή σπίτια τα αρπάζουν. Κατακλέβουν τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους και παίρνουν τις περιουσίες τους…» (Μιχ.2, 1-2).
Αυτήν την άσχημη κατάσταση έχουν να αντιμετωπίσουν οι προφήτες του Θεού. Χρειάζεται να στηρίξουν τις κοινωνικές ομάδες πού αδικούνται. Να θέσουν προ των ευθυνών τους όλους όσοι κατέχουν εξουσία όλων των βαθμών. Προετοιμάζουν όλους τους ανθρώπους για το κακό που θα έρθει, ως αποστασία από τον Θεό και τους προτρέπουν σε μετάνοια. Και η απάντηση πολλών είναι η φραστική καταρχήν επίθεση να σταματήσει να προλέγει τα άσχημα. Ο προφήτης προτρέπει σε μετάνοια για να προκύψει στην συνέχεια η σωτηρία.
Αυτά που αναφέραμε είναι αληθινά, υπάρχουν στα προφητικά κείμενα. Περιγράφουν την ζωή αιώνες προ Χριστού. Ας έλθουμε όμως στο σήμερα. Τι έχει αλλάξει σε σχέση με το τότε; Μήπως οι κοινωνίες είναι ίδιες ή και χειρότερες; Μήπως η απομάκρυνση από τον Θεό, αλλά και η αλλοίωση της ανθρώπινης ζωής οδηγεί σε σημεία άκρως επικίνδυνα; Από την μία, μια απίστευτη ανάπτυξη του τεχνολογικού πολιτισμού, πού όντως κάνεις πιο εύκολη την ζωή μας, αλλά από την άλλη χάνεται το πρόσωπο και η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων. Ο ευρύτατος όρος «μετάνοια» είναι και για το σήμερα η χρυσή λέξη, η λέξη «κλειδί» για μια ελπιδοφόρα πορεία της ανθρωπότητας συνολικά. Αλλαγή νου και καρδιάς. Αλλαγή πορείας και προτεραιοτήτων. Αλλαγή πλεύσης. «Πέσαμε αλλά θα σηκωθούμε. Καθόμαστε μέσα στο σκοτάδι, αλλά ο Κύριος είναι για εμάς το Φώς…» (Μιχ.7,8).
