Εισβολή από μέδουσες σε παραλία του Ναυπλίου

 

Την Πέμπτη το πρωί 18 Μαΐου, στη παραλία Καραθώνας στο Ναύπλιο εντοπίστηκαν από περιπατητές δεκάδες τεράστιες μέδουσες .

Οι μέδουσες αποτελούν μια μεγάλη ομάδα οργανισμών του ζωοπλαγκτού που υπάρχουν σε όλες τις θάλασσες και ζουν σε όλα τα βάθη. 

Οι μέδουσες είναι θαλάσσια ασπόνδυλα (κνιδόζωα) της τάξης σκυφόζωα. Έχουν ακτινική συμμετρία και διάμετρο περίπου 40 cm. Η «ομπρέλα» της είναι επίπεδη, εκτός από το κέντρο, όπου προεξέχει ένας σχηματισμός που θυμίζει καφέ αυγό. Το κάθε πλοκάμι καλύπτεται με κύτταρα, που καλούνται κνιδοκύτταρα. 

Τα κύτταρα αυτά υπάρχουν και στο στόμα τους. Οι πιο πολλές μέδουσες χρησιμοποιούν τα κύτταρα αυτά για εξασφάλιση τροφής και για άμυνα. Άλλες δεν έχουν καθόλου πλοκάμια. Έχουν πολλά μικρά μάτια στο κωδωνοειδές σώμα τους, που τις επιτρέπει να έχουν όραση 360 μοιρών. 

Κολυμπούν πολύ αργά, καθώς δεν έχουν υδροδυναμικό σώμα. Γι’αυτό κινούνται με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ώστε να δημιουργούν ρεύματα, αναγκάζοντας τη λεία τους να φτάσει στα πλοκάμια τους. 

Η κίνηση αυτή γίνεται ρυθμικά με άνοιγμα και κλείσιμο του σώματός τους που μοιάζει με καμπάνα.Οι λόγοι που δεν πρέπει να βγάζουμε τις μέδουσες στην ακτή είναι πολύ σημαντικοί και αξίζει να τους προσέξουμε: Ο κύριος λόγος είναι ότι λειτουργούν ως φίλτρο και διατηρούν την τροφική αλυσίδα στον βυθό. Καθαρίζουν το πλαγκτόν και προσφέρουν προστασία στον γόνο των ψαριών. 

Αν βγάλουμε έξω στην παραλία τις μέδουσες αρχίζουν να μυρίζουν άσχημα μετά από λίγη ώρα εξαιτίας της ζέστης. Άρα, είναι μια ακόμα εστία μόλυνσης που δεν πρόκειται να κάτσει κανένας να την καθαρίσει. 

Οι μέδουσες τρώνε μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, αλλά αποτελούν και τροφή για άλλα θαλάσσια είδη. Παρ’ όλα αυτά όταν εκπληρώσουν τον σκοπό για τον οποίο μεταφέρθηκαν στην ακτή θα μείνουν για λίγες ημέρες και μετά θα παρασυρθούν από τα ρεύματα μακριά από τις παραλίες....

Αρνητικές επιπτώσεις

Τα αίτια γι' την αύξηση των μεδουσών είναι ποικίλα, αλλά το βέβαιο είναι ότι σε όλα τους έχει βάλει το χεράκι του ο άνθρωπος. Οι ίδιες οι μέδουσες έχουν μηδαμινή οικονομική αξία, αλλά οι γενικότερες οικονομικές επιπτώσεις τους είναι ιδιαίτερα αρνητικές: επηρεάζουν τη βασικότερη βιομηχανία των χωρών της Μεσογείου, που είναι ο τουρισμός.

H αύξηση της θερμοκρασίας των θαλάσσιων νερών είχε ως αποτέλεσμα να βρίσκουν αυτά τα ζώα ολοένα και πιο εκτεταμένες θαλάσσιες περιοχές για την αναπαραγωγή τους, για την οποία είναι ιδανικά τα θερμά νερά. 

Σε αυτά τα θερμά νερά, που επιπλέον γίνονται ολοένα και πιο μολυσμένα, ευνοείται η ανάπτυξη των μικροοργανισμών που αποτελούν το πλαγκτόν, την κυριότερη τροφή των μεδουσών. Άλλος ένας παράγοντας που ενίσχυσε την εισβολή των μεδουσών ήταν η αστικοποίηση των παράκτιων περιοχών η οποία σημείωσε έξαρση τα τελευταία χρόνια. 

Με την κατοίκηση των παραλίων, περισσότερο γλυκό νερό που άλλοτε κατέληγε στη θάλασσα κατακρατείται στην ενδοχώρα. Οι μέδουσες ευδοκιμούν σε αλμυρά νερά. Το γλυκό νερό σχημάτιζε ένα είδος φράγματος στα παράλια, κρατώντας τις μέδουσες σε απόσταση από τους ανθρώπους. Τώρα που το θαλάσσιο νερό έχει γίνει αλμυρό μέχρι εκεί που σκάει το κύμα, οι μέδουσες είναι ελεύθερες να φτάνουν μέχρι τις ακτές.

Ο άνθρωπος έβαλε όμως το χέρι για να «πειράξει» άλλη μια φυσική ισορροπία, η οποία διατηρούσε σε σταθερό επίπεδο τον πληθυσμό των μεδουσών. H υπεραλίευση ψαριών όπως ο τόνος και το σκουμπρί, αλλά και των χελωνών - υπολογίζεται ότι 25.000 θαλάσσιες χελώνες παγκοσμίως πιάνονται κάθε χρόνο στα δίχτυα - έχει εξαφανίσει τους φυσικούς εχθρούς των μεδουσών.